Zapraszamy na karnawał

Początek stycznia kojarzy się z tradycyjnym już koncertem noworocznym filharmoników wiedeńskich (głównie z repertuaru Straussów) oraz z inauguracją karnawału w uroczystość Trzech Króli. Tej muzycznej i tanecznej świątecznej oprawie bliska jest tematyka prezentowanych właśnie grafik pochodzących z dawnych zbiorów rodziny Zamoyskich w Kozłówce.

„Koncert u Hrabiny Saint Brisson” odbywa się w owalnym pomieszczeniu, przeszklonym wysokimi oknami oddzielonymi podwójnymi pilastrami, zwieńczonym malowanym plafonem. Gromadzi wielu słuchaczy skupionych wokół artystów grających na klawikordzie, instrumentach smyczkowych, flecie i cytrze. Sposób ujęcia postaci, poddanych wzajemnym relacjom, zaangażowanych w dyskusje oraz wymianę wrażeń, nawet w tak licznym gronie odbiorców nadaje przedstawieniu lekkości, swobody i kameralności. To odczucie charakterystyczne dla sztuki rokoka, widocznej tutaj przede wszystkim we francuskich ubiorach z około 1750–1760. Pałacowa architektura w tle, poprzez przejrzystość form i regularne podziały wnętrza, nosi już więcej cech klasycyzmu.

„Bal par u pana Villemorien” natomiast ma miejsce w prostokątnej sali o wystroju w stylu Ludwika XVI, rozświetlonej żyrandolami i kinkietami. Na środku wirują roztańczone pary przy akompaniamencie orkiestry ulokowanej w głębi na balkonie po lewej stronie. Dobry nastrój towarzyszy także obserwatorom zabawy, co wprowadza atmosferę podobną do tej z poprzedniej grafiki.

Obie kompozycje otoczone są wąskimi kreskowanymi listwami, z podwieszonymi pasami materiału obszytego pasmanterią i zakończonego frędzlami. Na środku tkanin znajdują się owalne medaliony z kartuszami herbowymi. Pojedyncza tarcza pod sceną bankietu przypomina symbol gminy Saint-Brisson-sur-Loire, położonej w departamencie Loiret francuskiego Regionu Centralnego. Innym znakiem rozpoznawczym tej miejscowości jest historyczny zamek z XII wieku, rozbudowany w XIII, ukończony dopiero w XIX wieku. Warowną budowlę trudno jednak połączyć z konstrukcją omawianej sali balowej.

Grafiki z wyobrażeniami spotkań towarzyskich oprawione zostały w drewniane, złocone ramki z ornamentem w stylu Ludwika XVI, zwieńczone kokardkami ze wstęgą. Oba dzieła (o wymiarach 34 x 46 cm) powstały w technice miedziorytu z akwafortą na papierze naklejonym później na tekturę. Stanowią podkolorowane facsimile odbitek z XVIII wieku. Rytował je w XIX wieku paryski artysta L. Provost (wzmiankowany lakonicznie wraz z tymi dziełami w słowniku Thieme/Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler), według sztychów z 1773 roku wykonanych przez Antoine’a Jeana Duclosa (1742–1795) na podstawie szkiców Augustina de Saint-Aubin (1736–1807). Te niezwykle wdzięczne przedstawienia są dość popularne i rozpowszechnione (także jako komercyjne reprodukcje), a ich kolejne odbitki spotykane często w handlu antykwarycznym, nawet w zbliżonej do naszych oprawie.

Opr. Karolina Wilkowicz